MİTE

Akar” veya “Mite”

Ev tozu akarları veya “mite” adı verilen canlılar yaklaşık olarak milimetrenin üçte biri büyüklüğünde olan bir tür böcektir. Türkçe de bu canlılara verilen bir isim yoktur. Daha çok ev tozu içinde yaşadığı için “toz böceği” adı kullanılmaya çalışılsa da tozun içinde başka böcekler de yaşadığından bu adlandırma doğru değildir. Bu yüzden burada “akar” sözcüğü kullanılacaktır. Çok sayıda türü olan bu böcekler esas olarak ev ve ambar gibi yerlerde yaşarlar ve insanların ya da diğer canlıların deri döküntüleri ile beslenirler. Bazı iklim koşulları akarların çoğalmasını ve yaşamasını kolaylaştırmaktadır. Bunların başında sıcaklığın 20 - 25 derece ve nemin yüzde 70 civarında olması gelir. Havanın soğuk ve nem oranının yüzde 45’in altına indiği durumlarda akarların yaşamaları zorlaşmaktadır. Evlerdeki yün ve tüy yataklar, yastıklar, halılar ve döşemeli mobilyalar akarların en çok bulundukları ortamlardır.

Akarlar bütün dünyada allerjisi, özellikle astımı olan hastaların, duyarlı oldukları allerjenlerin başında gelmektedir. Dünyada son yıllarda astım sıklığının artmasından insanların günlük yaşamlarının önemli bir kısmını akarların kolayca çoğalabilecekleri ortamlarda geçirmelerinin önemli bir rolü vardır. Özellikle sıcak ve doğal yollarla iyi havalanmayan evler akarların çoğalmasını ve yaşamasını kolaylaştırmaktadır.

Akarlarla mücadele için şu hususlara dikkat edilmelidir:
1- Evde, özellikle çocuğun yatak odasında yün ve tüy eşya bulundurmamaya özen gösterilmelidir. Yatak odasında pamuk veya sentetik yatak ve yastık olmalı, yatak kılıfları her hafta en az 55 derece sıcak suda yıkanarak ütülenmelidir. Yatak odasının zemini tahta veya marley ise halı serilmesine gerek yoktur.
2- Çocuğun odasında olabildiği kadar az eşya olmalıdır. Özellikle tüylü oyuncaklar, döşemesi olan mobilyalar ve kitaplar toz tutarak akarların çoğalmasını kolaylaştırırlar. Odada mümkünse çocuğun yalnızca o gün için kullandığı kitap ve defterleri bulundurmalıdır. Çocuğun kesinlikle tüylü bir oyuncakla uyumasına izin verilmemelidir; çok istiyorsa yıkanabilen bir kumaş oyuncakla uyuması kabil edilebilir. Çocuk açısından sakınca yoksa uyurken yatak odası kapısı kapatılarak evin diğer kısımlarından buraya allerjenlerin gelmesi önlenmelidir.
3- Evin her yeri, özellikle çocuğun yatak odası her gün elektrikle süpürge ile tozdan arındırılmalı, kapı ve pencere kenarları ıslak bir bezle silinmelidir. Çekmeceler, dolaplar, sandıklar gibi uzun süreli kapalı kalan yerlerde iki - üç ayda bir temizlenmelidir.
4- Çocuğun oyunlarını evin temizlenmiş kısımlarında oynamasına özen gösterilmelidir. Hava uygunsa sık sık dışarıya çıkması ve açık havada oynaması sağlanmalıdır. Allerjik hastalıkların arasında ev dışı allerjenlerden ziyade ev içi allerjenlerin etkili olduğu unutulmamalıdır.
5- Normal temizleyicilerle ölmeyen akarları ortadan kaldırmak için yukarıda sayılan önlemlere ek olarak gerektiğinde “Acerosan” adı verilen ilaç eve tatbik edilmelidir. Bu ilacın eve nasıl uygulanacağı içindeki broşürde ayrıntılı olarak anlatılmış olmakla birlikte burada kısaca özetleyelim: Bu ilaç bir toz ve bir köpükten oluşur. Köpük ıslak bir bezle,yıkanamayan koltuk, yatak, yastık gibi eşyaların üzerine sürülür ve bu eşyalar kuramaya bırakılır. Toz ise halılar için kullanılır. Halılar önce yıkanır ve kurutulur. Acarosan toz halı üzerine ince bir tabaka şeklinde yayılır ve üç saat bırakılır. Bu sürenin sonunda toz elektrikli süpürge ile toplanır ve atılır. İlaç yaklaşık altı ay kalıcı etki gösterdiği izin halı ve diğer ilaçlanan eşyalar bu sürede yıkanmamalı ama sık sık elektrikli süpürge ile temizlenmelidir.

Doç. Dr. Feyzullah Çetinkaya
Çocuk Hastalıkları ve Allerji Uzmanı
İnternational Hospital